Angielska nazwa: African sleeping sickness, African trypanosomiasis.
Ogólnie o chorobie
Śpiączka afrykańska jest chorobą zakaźną występującą w tropikalnych rejonach Afryki, przenoszoną przez muchę tse-tse. Pasożytem odpowiedzialnym za chorobę są świdrowce – gatunek Trypanosoma brucei. Rozróżnia się dwie postaci choroby. Postać ostra, inaczej rodezyjska, występuje we wschodniej części Centralnej Afryki, natomiast postać przewlekła, zwana gambijską, dominuje w części zachodniej. Muchy tse-tse przenoszące świdrowca rodezyjskiego żyją na rozległych terenach o niskim zaludnieniu. Te, które są nosicielami drugiej postaci żyją z kolei wzdłuż zalesionych brzegów rzek, bądź w miejscach o podobnej wilgotności. Miejsca, gdzie odnotowuje się szczególnie dużo zachorowań to tereny, na których ludzie przekraczają rzeki, bądź intensywnie korzystają z ich wód. Jak już wspomniano, ludzi zakaża przez ugryzienie mucha tse-tse. Świdrowce przedostają się do krwi wraz z śliną owada.
Objawy śpiączki afrykańskiej
Objawy postaci ostrej rozpoczynają się dwa tygodnie od zakażenia. W miejscu ugryzienia pojawia się miejscowy odczyn zapalny (tzw. szankier). Pojawia się gorączka, potem wysypka, miejscami skóra jest obrzęknięta i bolesna, powiększeniu ulegają węzły chłonne, wreszcie dochodzi do niedokrwistości (anemii). Po pewnym czasie chory staje się otępiały, pojawiają się drżenia kończyn, brak apetytu. Mowa jest zaburzona, nasila się zmęczenie. Czas snu stopniowo się wydłuża, tak że w końcu dochodzi do trwałej śpiączki, część chorych umiera. Postać przewlekła rozpoczyna się od 6 miesięcy do kilku lat od ukąszenia muchy tse-tse i postępuje bardzo wolno. Nieleczona śpiączka afrykańska najczęściej prowadzi do śmierci.
Leczenie
Stosowane leki są bardzo toksyczne i powinny być stosowane bardzo ostrożnie. Niemniej jeśli właściwe leczenie zostało wdrożone wcześnie, rokowanie jest dobre. W przeciwnym przypadku może dojść do nieodwracalnych zmian w mózgu i do zgonu. Bardzo ważne jest aby w rejonach, gdzie śpiączka jest częsta wystrzegać się much tse-tse. Co prawda istnieją pewne profilaktyczne leki, ale są one bardzo toksyczne i powinny być stosowane tylko w ostateczności, w grupach szczególnie wysokiego ryzyka.
