Nazwa angielska: anthrax
Ogólne informacje
Wąglik jest ciężką chorobą bydła, owiec, koni, kóz i świń okazjonalnie przenoszoną na człowieka przez kontakt z tymi zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego. Ludzie zarażają się wąglikiem przez bezpośredni kontakt skóry (postać skórna), przez wdychanie zakaźnych przetrwalników (oddechowa lub płucna postać), lub przez jedzenie skażonego niegotowanego lub niewłaściwie gotowanego mięsa (forma jelitowa). Bakterią powodująca zakażenie jest Bacillus anthracis, która u człowieka i zwierząt występuje w formie wegetatywnej (czynnej). Przetrwalniki, które są wyjątkowo odporne na czynniki chemiczne i fizyczne uaktywniają się w środowisku tlenowym.
Postać skórna wąglika, najczęstsza, powstaje na skutek bezpośredniego zakażenia w miejscu skaleczenia, otarcia, a czasami nienaruszonej skóry. W ciągu dwóch do pięciu dni od zakażenia, w miejscu kontaktu tworzy się uniesiona grudka, z centralnym purpurowym lub czarnym zabarwieniem. Po kilku dniach zmiana, która jest zazwyczaj bezbolesna, pęka i wysycha ? powstaje czarna krosta. Może pojawić się gorączka lub osłabienie. Gdy choroba jest leczona odpowiednio wcześnie rokowanie jest bardzo dobre (5 do 20% nieleczonych chorych umiera).
Postać płucna (inaczej „choroba sortowaczy wełny”) jest wynikiem wdychania zakaźnych przetrwalników zawartych w skórze zwierzęcej, sierści i w wełnie. Wąglik płucny ma przebieg podobny do grypy: gorączka, ogólne osłabienie, gorączka, duszność, kaszel i zajęcie górnych dróg oddechowych. Ta postać może rozwinąć się w ciężką niewydolność oddechową i dość często kończy się zejściem śmiertelnym.
Postać jelitowa należy do rzadkości, ale jest chorobą ciężką. Powstaje w wyniku spożycia mięsa zwierząt zakażonych wąglikiem. Gwałtowne objawy są związane z ostrym zapaleniem żołądka i jelit i obejmują: krwawe stolce, wymioty, gorączka i posocznica (uogólnione zakażenie krwi). Śmiertelność jest wysoka (25 do 75%).
Rejony zagrożone
Wąglik jest obecny na całym świecie, ale ryzyko zakażenia jest największe w krajach o niskim reżimie sanitarnym. Obszarami o najwyższym ryzyku są kraje Afryki, Azji, Bliskiego Wschodu, ponadto odnotowano epidemie w Meksyku i Haiti. Rolnicy, służba weterynaryjna, garbarze, przetwórcy wełny są szczególnie zagrożeni. Turyści nie wydają się być szczególnie zagrożeni wąglikiem, jakkolwiek powinni się wystrzegać potencjalnie zakażonych produktów pochodzenia zwierzęcego i przestrzegać zasad profilaktyki.
Zasady profilaktyki
Dla osób z grup wysokiego ryzyka dostępna jest szczepionka. Podróżni, którzy nie są zaszczepieni powinni unikać kontaktów ze zwierzętami (a szczególnie z ich szczątkami) na terenach, na których nie prowadzi się szczepień bydła. Ponadto podróżni nie powinni jeść mięsa niewiadomego pochodzenia bądź niewłaściwie przygotowanego i ugotowanego (postać jelitowa rozwija się na skutek spożycia mięsa zwierząt, które padły z powodu wąglika).
Leczenie
Preferowanym antybiotykiem jest penicylina, lecz równie skuteczne są tetracykliny i antybiotyki o szerokim spektrum działania, jak erytromycyna.
